De gesprekken die niemand ziet – behalve getrainde leiders

Stel je voor: het is zaterdagavond en je zit in je favoriete restaurant. Aan een andere tafel zie je een man en een vrouw tegenover elkaar zitten. Het is voor jou als buitenstaander meteen duidelijk dat ze op date zijn. De man ziet er verzorgd uit, lacht uitbundig en probeert zijn gesprekspartner diep in de ogen te kijken. De vrouw, daarentegen, kijkt vooral naar de klok aan de wand. Met roodgelakte nagels tikt ze op het voetje van haar wijnglas, terwijl ze hem een geforceerde glimlach toewerpt.

Een  klein gedachte-experiment: hoeveel gesprekken zijn er op dit moment gaande?

Ik kan je vertellen, de kans is groot dat je het mis hebt. Laten we beginnen bij het meest voor de hand liggende: de man en de vrouw hebben een gesprek. Misschien gaat het gesprek over hun ambities, interesses of iets grappigs wat ze laatst op het werk is overkomen. Terwijl ze hierover praten, hebben ze daarnaast een gesprek met zichzelf. De man denkt bijvoorbeeld: wat een prachtige vrouw. Volgens mij gaat het goed, ik zag haar lachen om mijn verhaal. Misschien maak ik een kans bij haar. De vrouw heeft een hele andere conversatie met zichzelf. Ze denkt: deze vent is helemáál niet mijn type. Hij schept de hele tijd op over zichzelf en vraagt mij helemaal niks. Is het onbeleefd als ik nu al naar huis ga?

Iedereen heeft een interne wereld dialoog – dus ook je partner, je medewerkers en je kinderen

Dat zijn al drie gesprekken die op hetzelfde moment plaatsvinden. Maar er is er nog een, en dat is het gesprek dat jij met jezelf hebt over het stel. Ook al zeg je niks over wat je ziet, je hebt in gedachten toch een conversatie. Misschien denk je wel terug aan het eerste afspraakje dat jij hebt gehad met je partner. Eigenlijk was die avond ook een beetje ongemakkelijk. Of je denkt: wat een sukkel, hoe kan hij niet doorhebben dat ze hem niet ziet zitten? Wat die conversatie ook is, het is onmogelijk dat je er geen hebt.

Interne wereld dialoog (de; m; meervoud: interne wereld dialogen)

1. De innerlijke gesprekken die je op ieder moment van de dag met jezelf hebt.
2. De innerlijke conversaties die andere mensen op ieder moment met zichzelf hebben.

Altijd, de hele dag door, loopt onze ‘interne wereld dialoog’. Het is als een film op een oneindige loop of een Spotify-playlist zonder einde. Op ieder moment van de dag zijn we in gesprek met onszelf. Over wat we ervaren, wat we voelen, over de toekomst of juist het verleden. Ook nu. Ook nu heb jij een gesprek met jezelf over wat je leest. Je vraagt je af: wat heeft dit nou met het leiden van een bedrijf te maken? Of misschien denk je: hey, dit is interessant, zo had ik het nog niet bekeken.

Of je gedachten zijn heel ergens anders dan bij dit artikel. Soms lezen we woorden zonder echt te registreren wat we nou eigenlijk lezen. Of horen we woorden zonder echt te registeren wat we nou eigenlijk horen. Simpelweg omdat we zo onder de invloed zijn van de gesprekken met onszelf. En dat is oké.

Wat je tegen jezelf zegt, beïnvloedt je gedrag
Maar wat moet je nou met al die conversaties? Het antwoord is simpel: helemaal niks. Het is heel belangrijk om te onthouden: er is niks mis met al die gesprekken. Je interne wereld dialoog is niet goed of fout. Je hoeft niet te proberen om het te veranderen, te negeren of te stoppen. Het is simpelweg wat het brein doet. De kracht zit hier in observatie. Ga jezelf dus observeren: merk gewoon eens op wat je de hele dag door tegen jezelf zegt. Wat zijn die gesprekken? Zeg je krachtige dingen of zeg je zwakke dingen? Helpt het gesprek je of maakt het je juist angstig? Heeft het gesprek een positieve invloed op je relaties of juist niet?

Iedereen heeft een interne wereld dialoog – dus ook je partner, je medewerkers en je kinderen. Ieder gezond, levend mens heeft verborgen gesprekken met zichzelf die ervoor zorgen dat bepaalde acties ondernomen worden en andere niet. Het beïnvloedt zowel gedachten als het gedrag dat voortkomt uit die gedachten.

Het gesprek overstemmen
Stel dat een medewerker te horen krijgt dat hij morgen om drie uur bij jou op kantoor wordt verwacht. Tussen dat moment en morgen om drie uur, kan zijn interne wereld dialoog aan de slag. Hij heeft het nieuws de laatste tijd in de gaten gehouden, waardoor hij weet dat veel bedrijven nu hun personeel ontslaan. Hierdoor heeft hij de interne wereld dialoog: ik hoop maar dat ik mijn baan niet kwijtraak.

Vervolgens wordt hij angstig en gaat zijn brein langs alle mogelijke redenen waarom hij op het matje wordt geroepen. Als het maar niet is dat ik mijn baan verlies, denk ‘ie. Het is de volgende dag, drie uur, en je zit tegenover hem. De gedachten razen door zijn hoofd, maar jij hebt niets door. Als je dan zomaar begint te spreken over een niet gehaalde deadline, is de kans groot dat hij niet eens hoort wat je zegt, omdat zijn interne wereld dialoog jullie gesprek volledig overstemt.

Leren observeren
Om een radicaal effectieve leider te zijn, moet je kunnen observeren wat er in mensen omgaat. Je moet écht naar ze kunnen luisteren en aanwezig zijn. Communicatie is veel meer dan een gesprekje voeren. Krachtige communicatie is horen wat er gezegd wordt én wat er niet gezegd wordt. Het is zien wat er gedeeld wordt en wat er niet gedeeld wordt.

Communiceren houdt in dat je jezelf kan verplaatsen in de ander en in staat bent om te begrijpen waar de persoon tegenover je ‘vandaan komt’. Je kunt je eigen gedachten en verhalen parkeren en daadwerkelijk aanwezig zijn, om te horen wat de ander zegt. Echt krachtig communiceren is alsof je als een ninja door de wereld beweegt. Mensen zien niet wat je nou precies doet, maar jij lijkt ze te begrijpen zoals niemand ze eerder begrepen heeft. Je lijkt in hun hoofd te kunnen kijken. Soms lijkt het zelfs alsof jij ze beter kent dan dat zij zichzelf kennen.

Echt communiceren is zoveel meer dan luisteren met je oren en spreken met je mond. Een meester worden in communicatie start bij erkennen en herkennen dat ook jij een interne wereld dialoog hebt. En dat deze dialoog je leven, relaties en communicatie behoorlijk beïnvloedt en stuurt.